Tin tức - Nguyên nhân và cách điều trị gãy xương Hoffa

Gãy xương Hoffa là gãy xương ở mặt phẳng vành lồi cầu xương đùi. Gãy xương này được Friedrich Busch mô tả lần đầu tiên vào năm 1869 và được Albert Hoffa báo cáo lại vào năm 1904, và được đặt theo tên ông. Trong khi gãy xương thường xảy ra ở mặt phẳng ngang, gãy xương Hoffa xảy ra ở mặt phẳng vành và rất hiếm gặp, vì vậy chúng thường bị bỏ sót trong chẩn đoán lâm sàng và hình ảnh ban đầu.

Gãy xương Hoffa xảy ra khi nào?

Gãy xương Hoffa là do lực cắt tác động lên lồi cầu xương đùi ở đầu gối. Chấn thương năng lượng cao thường gây ra gãy liên lồi cầu và trên lồi cầu xương đùi xa. Các cơ chế phổ biến nhất bao gồm tai nạn xe cơ giới và tai nạn giao thông, và ngã từ trên cao. Lewis và cộng sự chỉ ra rằng hầu hết bệnh nhân bị chấn thương liên quan là do lực tác động trực tiếp lên lồi cầu xương đùi ngoài khi đi xe máy với đầu gối gập 90°.

Biểu hiện lâm sàng của gãy xương Hoffa là gì?

Các triệu chứng chính của gãy xương Hoffa đơn độc là tràn dịch khớp gối và xuất huyết khớp, sưng, và tình trạng gối vẹo nhẹ hoặc vẹo ngoài và mất vững. Không giống như gãy liên lồi cầu và gãy trên lồi cầu, gãy xương Hoffa rất có thể được phát hiện tình cờ trong quá trình chụp phim. Vì hầu hết gãy xương Hoffa là do chấn thương năng lượng cao, nên cần loại trừ các chấn thương kết hợp ở khớp háng, xương chậu, xương đùi, xương bánh chè, xương chày, dây chằng gối và mạch máu khoeo.

Khi nghi ngờ gãy xương Hoffa, nên chụp X-quang như thế nào để tránh bỏ sót chẩn đoán?

Chụp X-quang trước sau và bên tiêu chuẩn thường được thực hiện, và chụp X-quang chéo đầu gối được thực hiện khi cần thiết. Khi gãy xương không bị di lệch đáng kể, thường khó phát hiện trên phim chụp X-quang. Trên phim chụp bên, đôi khi thấy đường khớp đùi hơi lệch, có hoặc không có biến dạng lồi cầu valgus tùy thuộc vào lồi cầu bị ảnh hưởng. Tùy thuộc vào đường viền của xương đùi, có thể thấy sự gián đoạn hoặc bậc thang trên đường gãy trên phim chụp bên. Tuy nhiên, trên phim chụp bên thực sự, lồi cầu đùi dường như không chồng lên nhau, trong khi nếu lồi cầu bị ngắn lại và di lệch, chúng có thể chồng lên nhau. Do đó, góc nhìn không chính xác của khớp gối bình thường có thể cho chúng ta ấn tượng sai, có thể được hiển thị bằng phim chụp chéo. Do đó, cần phải chụp CT (Hình 1). Chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể giúp đánh giá các mô mềm xung quanh đầu gối (như dây chằng hoặc sụn chêm) để tìm tổn thương.

Hình 1 CT cho thấy bệnh nhân bị gãy xương Hoffa loại Letenneur ⅡC ở lồi cầu xương đùi ngoài

Có những loại gãy xương Hoffa nào?

Gãy xương Hoffa được chia thành loại B3 và loại 33.b3.2 trong phân loại AO/OTA theo phân loại của Muller. Sau đó, Letenneur và cộng sự chia gãy xương thành ba loại dựa trên khoảng cách từ đường gãy xương đùi đến vỏ xương đùi sau.

Hình 2 Phân loại gãy xương Hoffa theo Letenneur

Loại I:Đường gãy nằm song song với vỏ xương phía sau của thân xương đùi.

Loại II:Khoảng cách từ đường gãy đến đường vỏ xương sau của xương đùi được chia thành các phân nhóm IIa, IIb và IIc theo khoảng cách từ đường gãy đến xương vỏ xương sau. Phân nhóm IIa nằm gần nhất với vỏ xương sau của thân xương đùi, trong khi phân nhóm IIc nằm xa nhất với vỏ xương sau của thân xương đùi.

Loại III:Gãy xương xiên.

Làm thế nào để lập kế hoạch phẫu thuật sau khi chẩn đoán?

1. Lựa chọn cố định nội bộ. Thông thường, phẫu thuật mở nắn chỉnh và cố định nội bộ được coi là tiêu chuẩn vàng. Đối với gãy xương Hoffa, việc lựa chọn vật liệu cấy ghép cố định phù hợp khá hạn chế. Vít nén rỗng có ren một phần là lý tưởng cho việc cố định. Các lựa chọn cấy ghép bao gồm vít nén rỗng có ren một phần 3,5mm, 4mm, 4,5mm và 6,5mm và vít Herbert. Khi cần thiết, có thể sử dụng các tấm chống trượt phù hợp. Jarit nhận thấy thông qua các nghiên cứu cơ sinh học trên tử thi rằng vít trễ sau-trước ổn định hơn vít trễ trước-sau. Tuy nhiên, vai trò định hướng của phát hiện này trong phẫu thuật lâm sàng vẫn chưa rõ ràng.

2. Công nghệ phẫu thuật Khi phát hiện gãy xương Hoffa kèm theo gãy liên lồi cầu và gãy trên lồi cầu, cần hết sức lưu ý vì kế hoạch phẫu thuật và lựa chọn cố định bên trong được xác định dựa trên tình huống nêu trên. Nếu lồi cầu ngoài bị tách về phía thân, diện phẫu thuật sẽ tương tự như gãy xương Hoffa. Tuy nhiên, không nên sử dụng vít lồi cầu động, thay vào đó nên sử dụng nẹp giải phẫu, nẹp đỡ lồi cầu hoặc nẹp LISS để cố định. Lồi cầu trong khó cố định qua đường rạch bên. Trong trường hợp này, cần phải rạch thêm một đường rạch trước trong để nắn chỉnh và cố định gãy xương Hoffa. Trong mọi trường hợp, tất cả các mảnh xương lồi cầu chính đều được cố định bằng vít trễ sau khi nắn chỉnh lồi cầu về mặt giải phẫu.

Phương pháp phẫu thuật Bệnh nhân nằm ngửa trên giường huỳnh quang với dây garo. Dùng gối để duy trì góc gấp gối khoảng 90°. Đối với gãy xương Hoffa đơn giản ở trong, tác giả thích dùng đường rạch giữa với đường tiếp cận xương bánh chè trong. Đối với gãy xương Hoffa ở ngoài, dùng đường rạch bên. Một số bác sĩ cho rằng đường tiếp cận xương bánh chè ngoài cũng là một lựa chọn hợp lý. Khi các đầu xương gãy được bộc lộ, cần thăm dò thường quy, sau đó làm sạch các đầu xương gãy bằng thìa nạo. Dưới sự quan sát trực tiếp, tiến hành nắn chỉnh bằng kẹp nắn chỉnh điểm. Nếu cần, có thể dùng kỹ thuật "cần điều khiển" của dây Kirschner để nắn chỉnh, sau đó dùng dây Kirschner để nắn chỉnh và cố định nhằm ngăn ngừa di lệch xương gãy, nhưng dây Kirschner không thể cản trở việc cấy ghép các vít khác (Hình 3). Sử dụng ít nhất hai vít để cố định ổn định và nén liên mảnh. Khoan vuông góc với xương gãy và hướng ra xa khớp xương bánh chè đùi. Tránh khoan vào khoang khớp sau, tốt nhất là sử dụng màn hình huỳnh quang C-arm. Vít được đặt có hoặc không có vòng đệm tùy theo nhu cầu. Vít phải được khoét chìm và có chiều dài đủ để cố định sụn dưới khớp. Trong khi phẫu thuật, đầu gối được kiểm tra các chấn thương đi kèm, độ ổn định và phạm vi vận động, và được rửa kỹ trước khi đóng vết thương.